20 Ekim 2014 

Kendi ülkesinin ve Batı’nın Rusya ambargosuna karşı çıkan, Putin’in yanında saf tutan Fransız petrol devi Total’in CEO’su Chiristophe de Margarie, Putin ile görüştükten sonra Paris’e dönmek üzere Moskova/ Vnukova havalimanına gelir, özel uçağına biner, uçak havalanmak üzere pistte hızlanırken önlerine kar küreme aracı fırlar, burnundaki dört metrelik kar küreme kepçesi uçağa çarpar, tekerlekleri yerden kesilmiş olan uçak piste çakılır. Total CEO’su, pilotlar ve hostes hayatını kaybederler. Batı bloğunda yer alıp, Putin’i destekleyen tek kişi kendisini en güvende hissettiği yerde tuhaf bir kazayla can verir. 

5 Ocak 2021 

Rus armatör Sovcomflot’un sahibi olduğu, Novatek’s Yamal LNG projesi için kiralanan ve 172600 metreküp sıvılaştırılmış doğal gaz taşıyan ( LNG Tanker ) gemi bu mevsimde ilk Kuzey Deniz Rotasını ( NSR) izleyerek ve bir buzkıran gemisi eşliğinde Rusya’nın Sabetta limanından Çin’in Jiangsu limanına hareket eder. Geminin tüm seyri, gemiye ismini veren Rusya Devlet Başkanı Putin tarafından takip edilmektedir. Bu rota sadece yaz aylarında Temmuz ayından Ekim sonuna kadar gemilerin emniyetle seyrine açıktır ve kış ortasında bu rotada seyir ilk defa olmaktadır. 

Gemi, sorunsuz bir sefer sonrası 25 Ocak tarihinde tahliye limanına varır, yükünü boşaltır ve 27 Ocak tarihinde boş olarak Sabetta limanına hareket eder. Buzkıran özelliğine sahip geminin boş seyri, yüklü seyrinden çok daha zor olacaktır. 

7 Şubat tarihinde gemi Arktik buz bölgesine girer, aynı gün gemiyi 50 Let Pobedy isimli nükleer buzkıran karşılar ve 17 Şubat tarihinde Sabetta limanında eskort buzkıran gemisi ile tarihi seyrini salimen tamamlar. Bu tarihten önce hiçbir ticari gemi Kuzey Deniz Rotasında ve Şubat ayında bir seyir yapmamıştır. Seyir tamamen karanlık ve eksi 40 derecelik bir ortamda geçer. Sefer, Rus doğal gaz üreticisi Novatek ile nükleer güç şirketi Rosatom işbirliği ile gerçekleşir ve Kuzey Deniz Rotasının (NSR )12 ay açık olmasının ilk adımı olmuştur. 

15 gemiden oluşan bu LNG Filosu, buz sınıfı gemiler olup 2.1 metre kalınlığında buzda kendi imkanları ile seyir yapabilmektedir ve bu sefer 15 gemilik filonun bu mevsimde ilk seferi olmuştur. Gemiyi Sabetta limanında Rusya Devlet Başkanı Putin karşılar, tüm gemi personelini köprü üstünde toplayarak hepsinin elini sıkar ve şu konuşmayı yapar “ Yaptığınız bu sefer Arktik’in 12 ay sefere açılmasında büyük bir olaydır “. 

Küresel iklim değişikliği nedeniyle ısınan havalar, Arktik’de azalan buz kalınlıkları ayrı bir yazı konusudur ancak çokluk Rusya’nın kontrolünde olan Kuzey Denizi Rotası bölgenin jeopolitik dengesini Rusya lehine tamamen değiştirmiştir. Rusya’nın kazancı bu rotada kazanılan sürenin yanı sıra Arktik’te Rusya’nın 12 ay egemenliğidir. 

Bu konuda Emekli Amiral Cem Gürdeniz, Veryansın TV 3 Kasım tarihli yazısında şöyle yazmıştı: “2019’da henüz düzenli ulaştırma hatları kurulmamış, NSR dünya ticaretine açılmamıştı.  Bugün durum çok farklı. Arktik cephede oluşan düzenli hatlar ve askeri yığınak yapmaya uygun konteyner gemilerinin düzenli geçişleri ile Anglo-Sakson cephe için kalıcı bir kriz başlamıştır ancak bu krizde durum üstünlüğü Rusya’dadır. Zira Arktik Okyanusunun sadece yüzde12 ilk kısmı açık Deniz statüsündedir. Geri kalan yüzde 88’lik alanın yüzde 65’i (24.000 km kıyı) Rusya’nın tam egemenliği statüsündedir. Başta nükleer denizaltıları olmak üzere okyanuslara kesintisiz açılan en önemli kıyıların Kuzey Denizinde olması nedeniyle Rus Donanmasının yüzde 67’si Kuzey Donanmasına aittir. Kuzey Donanması ana üssü de bu bölgededir. Ancak ABD için en büyük kâbus Rusya’nın bölgedeki 8’i nükleer olmak üzere 11 büyük tonajlı buzkıran gemi ve römorköre sahip olmasıdır. Bu üstünlük 2 adet buzkıran gemisi olan ABD’ye karşı, Ruslara açık ara avantaj sunmaktadır. Rusya Devlet Başkanı Putin 2024 yılı başında bir ekonomik forumda - Rusya’daki ekonomik kalkınmanın merkezi değişiyor, Rusya Arktik ile genişleyecek- demişti. Gerçekten de bölgede dünya doğalgaz rezervlerinin yüzde 30’u, petrolün yüzde 13’ü bulunuyor.

Nitekim bu yıl Flying Fish 1 isimli 5000 teu’luk konteyner gemisi ortalama 16 mil sürat ile hiç durmaksızın ve buzkıran gemisine ihtiyaç duymadan Rusya’nın Saint Petersburg limanından Çin’in Şangay limanına 20 günde ulaşmıştır. Yukarda söylendiği gibi önemli olan kazanılan sürenin yanı sıra yeni bir rotanın oluşmasıdır ki bu da Arktik’de jeopolitik dengeleri tamamen değiştirecektir.

Tüm bu gelişmeler Rusya lehine devam ederken, IMO (Dünya Denizcilik Örgütü) Deniz Çevresini Koruma Komitesi (MEPC 82) Ekim başında yaptığı toplantıda ocak ayında teknik komite toplantısında daha detaylı ele alınmak üzere Arktik Bölgede gemilerden kaynaklı karbon siyahı emisyonlarının azaltılması konusunda yeni kurallar getirmesi bekleniyor. 

Karbon siyahı fosil yakıtların yakılmasıyla üretilen, 20 yıllık süre boyunca karbondioksitin 3000 katından daha fazla etkiye sahip, kısa ömürlü bir kirleticidir. Karbon siyahı, atmosferdeyken küresel ısınmaya katkıda bulunmakla kalmıyor, kar ve buzun üzerine düştüğünde de erimeyi hızlandırıyor. Bu erime karanın ve deniz suyunun daha karanlık alanlarını açığa çıkarır ve bu alanlar daha sonra güneşten gelen ısıyı daha fazla emer ve gezegenin kutup buzullarının yansıtma kapasitesi ciddi şekilde azalır. Polar sistemlerde daha fazla ısı, erimenin artmasına neden olur. Bu albedo etkisinin kaybıdır ve ciddi bir endişe kaynağıdır. Bilim insanları yakın zamanda Kuzey Kutbunun yansıtıcılığının 1980’den bu yana yüzde 24 oranında zayıfladığını duyurdu. Bu da şu demek; artık Kuzey Kutup Bölgesinde karbon siyahı emisyonu olmayan hafif distile ürünler, dizel partikül filtreler ya da sıfır karbon dioksit emisyonlu yakıtlar kullanılması gerekecektir. 

Yazının başına dönersek; 15 gemilik LNG Filosu içinde kış ayında ilk Kuzey Denizi Rotasını kullanan, ismi Rusya Devlet Başkanı Putin tarafından konan, sefer boyunca kendisine sefer hakkında bilgi verilen ve sefer sonunda Putin tarafından ziyaret edilip personele teşekkür edilen geminin ismini merak ediyorsanız; CHRISTOPHE de MARGERIE